Borsa Psikolojisi

Yatırım piyasaları olan kripto , borsa , değerli madendeki bir enstrümanın fiyatı yükseldikçe yatırımcıların niye daha fazla coşkulandığını hiç düşündünüz mü? Piyasa düşmeye başladığında niye insanlar satmaz ? Neden birisinin uzun düşüşü boyunca hiçbir şey yapmadan otururlar ve en sonunda pes ederek en dipte satar? Sonra da hissenin geri fırlamasını ve yeni tepe yapmasını çaresizce seyrederler .

Yatırım yapmak tuhaf bir üründür. Müşterilerin o ürünü daha çok almak istediği tek iş borsa yatırımıdır. Bu bir otomobil veya bir ev için geçerli değildir. Müşteri bir fiyat bulmak için pazarlık yapar ,kelepir arar ya da ucuzluk ve kampanyaları bekler .Oysa hisse senedi piyasasında tam tersi olur. Fiyatlar ne kadar yükselirse insanlar da o kadar fazla almak ister. Elbette gerçek bir yatırımcı bunun tam tersini yapmalıdır .Hisse senedi piyasaları yükselmeye başladığında insanlar trene atlamakta biraz çekingen davranır. Ama fiyatlar iyice uzun bir süre yükseldikten sonra çoğu yatırımcı ilgi duymaya ve alım yapmaya başlar. Diğer tarafta ise hisseler düşmeye başladığında çoğu yatırımcı korkmaz. Cesaretleri inatçı bir şekilde yükselen gelgitle desteklenmiştir. Karşıtlar ise kötü haberde alır iyi haberde satar. Çünkü kötü haber zaten fiyatlara yansımış durumdadır . Düşen bir piyasada bu en düşüklerinde işlem gören hisselerin, çoğu zaman en yükseklerine yakın yerlerde işlem görenlerden çok daha az düşecekleri anlamına gelir.

Yatırımcı olarak başarıya ulaşmak herkesin tersine gitmekten ibaret değildir. Eğer öyle olsaydı herkes aynı şeyi yapardı. Bir karşıt olmak sadece ahaliyle uyuşmamak değil. Aynı zamanda bu uyuşmazlık üzerine ne zaman hareket edeceğini bilmektir .Bu da aşırılıkları aramak demektir. Özellikle bir hisse adil değerinin altına düşürülmüşse almak veya değerinin üzerine çıkmışsa satmaktır. Hedef oranı belirlenir ki bunlar teknik analizciler tarafından formasyonlara göre belirlenir. Buralrda al-sat şartlarına uymak en doğru süreç olur.

Yatımcıların en çok yaşadıkları sorunlardan biri de finansal okur-yazarlık bilgilerinin zafiyetindendir.Bu da onlara sosyal medya ve ya sosyal çevresindeki duyumlarla hareketine neden olur.Kaldı ki ekonomik kaygılardan oluşan bir sistemde kazanmak için her türlü algı topluma enforme edilir. Bu tür algı durumlarından ,kayıplardan kaynaklı sonuçların oluşturacağı psikolojik hezeyanlara dikkat etmek gerekir.

Aşağıda bu durumla ilgili teknik ve psikolojik algılar belirtilmiştir.

• Sosyal medyada bir enstrüman veya hisse ne kadar çok konuşuluyorsa üç defa düşünüp tekniğine, temeline bakarak karar verin . (En doğrusu uzak durun derim .)
• Algoritmik sistem mantığında robotlar, sizin ters algınıza göre hareket eder . Hisseye hacimli alıcı gelirse fiyatı yukarı çeker , hacimli satıcı gelirse de kademeleri boşaltır ve aşağı sürer.
• Düşme eğilimli yatay piyasada, genel algı endeks düşecek yönünde ise ve alıcı gelmiyorsa algoritma endeksi yukarı çeker .Üç gün ( 3 bar) mantığını beklersiniz . Tam düşmeyecek algısı oluştuğunda ,alıcı geldiğinde, algoritma ters korelasyon yapar ve satışa geçer endeks düşer.
• Telegram , WhatsApp gruplarında ve sosyal medyada , bir hisse paylaşıldığında yükselecek uçacak, kaçacak diyerek bir enstrüman paylaşılıyorsa dikkat edin . Bu durum patron ile pazarlayıcıları arasında ki anlaşma sonucudur. Siz burada konu mankeni olursunuz.
• Hiçbir enstrüman devamlı yükselmez, indikatörlere ,formasyonlara bağlı kalarak duruma göre değerlendirin üçüncü gün risk faktörü artar. Tabiki bu durumu bozan, istisnalar ,halka arzlar vardır.
• Aşırı primlenmiş enstrümanlardan çok kazanacağım mantığıyla alım yapmayın, atlamayın . Birileri hikayesi var , haber düşecek kimseye söyleme diyorsa onu Sağır Sultan’da duymuştur. Tekniğine  bakıp değerlendirin, uygun değilse vardır bir hilesi uzak durun.
• Genellikle bir hisse veya coinde satıcı tarafına yüksek lotlar koyulursa korkutmak için olur. Hareket yukarı eğilimlidir. Alıcı tarafına takoz tabiriyle hacimli lotlar koyulursa mal basmak amaçlıdır.
• Hızlı yükselip de formasyon oluşturur gibi yapanlara atlamayın. Mum oluşumunu , tekniğine bakarak, gözleyip almak için karar verdiyseniz, stop belirleyerek değerlendirin

• Bir enstrümanın  stop ve kar al seviyeleirni belirleyin ve kurala uyun .

Hemen katlayayım çabuk kazanayım mantığı kayıba yol açar . Bu tür duygularda olanalar yaşamdaki sabırsız kişilerdir . At yarışı ve ya piyango oynamayı tercih etsinler . Yatırım piyasası uzun süreçlidir. Sabırsızların , yatırımcılara sunduğu hediyedir. Sabır en önemli etmendir tabiî ki temeli , tekniği iyi olan bir firmaya yatımcı olmak gerekir.

Warren Buffett’ın şu sözcükleriyle yazıma son veriyorum . Sevgiyle kalın  “İtibar kazanmak 20 yıl, yıkmak beş dakika sürüyor. Eğer bunu düşünürsen, işleri farklı yapacaksın.”