Koronavirüs pandemisinin yarattığı belirsizlik, dünyanın dört bir yanında insanların ruh sağlığını etkiledi. Türkiye’de yaşayanlar, günlük sıkıntıları için çevrimiçi terapiye başvuruyor.
Ruh sağlığı uzmanları, haziran ayında sona eren karantina önlemlerinin yarattığı yüksek stres ve anksiyetenin ağırlığını hisseden ebeveynler ile çocukları için materyaller geliştirmiş ve bunları bedelsiz olarak internette paylaşmıştı. Uzmanlar ayrıca, güvenilir olmayan kaynakların yaydığı yanlış bilgileri önlemek, aralarında kronik hastalıkları olan yaşlıların da bulunduğu insanlara yardım etmek, sorunları çözerken bir yandan da insanlara karantina altında hayatlarını nasıl sürdürebileceklerini anlatmak için sosyal medyada canlı yayınlar yaptılar. Hastaneye bizzat gitme zorunluluğunu ortadan kaldırmak adına, böyle bir müdahaleye ihtiyaç duyanlar için telepsikiyatri hizmetleri de sunuldu. Başkent Ankara’da yaşayan ve son dönemde zor günler geçiren müzisyen Ayberk, kimliğinin açıklanmaması koşuluyla Xinhua’ya yaptığı yorumda, hastanede entübe edilme ve nihayetinde Kovid-19’dan hayatını kaybederek ‘istatistiklerde bir sayı olma’ ihtimalinin kendisini ‘dehşete düşürdüğünü’ söylüyor.
“70 yaşındaki annemle birlikte yaşadığım için karantina sırasında ve sonrasında çok gergindim. Öncesinde de biraz hastalık hastasıydım, ama salgınla birlikte durumum iyice ağırlaştı; uykusuzluk ve benzeri dertlerin içine düştüm” diyen Ankaralı müzisyen şöyle devam ediyor: “Arkadaşlarımın önerdiği, bir grup psikolog tarafından gerçekleştirilen çevrimiçi psikoterapi seansları sayesinde biraz olsun rahatladım.” Türkiye’den on binlerce insan, ruh sağlığı Kovid-19’dan etkilenenlere yardım etmek için Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) desteğiyle kurulan yardım hattına başvurdu. Sağlık Bakanlığı Ruh Sağlığı Daire Başkanı Esra Alataş, “Bu destek hattı, insanların Kovid-19 nedeniyle yaşamlarında meydana gelen değişikliklerin yarattığı stresle baş etmelerine yardımcı olmak için oluşturuldu. Aynı zamanda kronik hastalara da yardım ediliyor” diyor.
Bakanlık verilerine göre, mart ayında başlayan yardım hattı aracılığıyla Türkiye’nin 81 vilayetinden 80 binden fazla sağlık çalışanı ve vatandaşla konsültasyon gerçekleştirildi. Ankara’da yaşayan Doktor Güle Çınar, Xinhua’ya yaptığı yorumda, “Koronavirüsün fiziksel etkilerini tedavi edebiliyoruz, ancak hastalığın halihazırda ruh sağlığı hastalıklarına yatkınlığı olanlar üzerinde belirgin bir etkisi var” diyor. Bulaşıcı hastalıklar uzmanı Çınar’a göre, hastalık en nihayetinde tedavi edilebilse bile hastalarda günlük hayatlarını etkileyebilecek farklı anksiyete bozuklukları oluşabiliyor ve terapiye ihtiyaç duyabilen bu hastaların her zaman terapiye ulaşması da mümkün olmuyor. Çınar, “Bazı insanlar bu dertten muzdarip olmadıkları için durumun farkında değiller. Ancak başınıza gelince anlıyorsunuz ki hastalığın hem biyolojik hem de psikolojik etkileri var” diye ekliyor. Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD), Kovid-19 pandemisinin, hem hastalığın kendisi hem de sosyal mesafe gibi önlemlerin etkileri nedeniyle insanlarda stres, anksiyete ve kaygıya sebep olduğunu belirtiyor.
TPD’nin yayınladığı rapora göre pandemi sırasında yaşanan psikolojik gerginliğin sebepleri şunlar: Hasta olma ve ölüm korkusu, hastalık kapma endişesiyle sağlık hizmetlerinden kaçınma, işini ve geçim kaynaklarını kaybetme korkusu ve depresyon. Öte yandan, Türkiye’den bir grup gönüllü terapistin çevrimiçi terapi konusunda yaptığı araştırmalar, kısa bir süre önce dünyanın önde gelen akademik yayınlarından Springer’da yer aldı. EMDR Travma İyileştirme Grubu Komitesi, Türkçe açılımıyla ‘Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme’ olarak bilinen yöntemi kullanarak, salgınla mücadelede ön cephede yer alan sağlık çalışanları ile onların ailelerine ve süreci yöneten kamu personeline yardımcı oluyor. Grubun direktörü Emre Konuk, Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, afetler ve salgınların büyük zararlara yol açtığını, programlarının ise insanlara çektikleri acıyı azaltma konusunda deneyim kazandırdığını söylüyor ve ekliyor: “Pandemi çalışma şeklimizi değiştirdi. Çevrimiçi terapi, ülkenin her yerinden insanlara ulaşmamızı sağladı.”
e-Haber Ajansı (e-ha)
