İnsanların doğası ve yapısı gereği birçok psikolojik, fizyolojik, duygusal, nörolojik süreçlerden oluşan düşünce, davranış ve duyguların oluşumuna neden olan iki farklı sebebi vardır. Bunlar pozitif duygusal çekim merkezi ve negatif duygusal çekim merkezi yani diğer bir söylemi ile Positive Emotional Attractor ve Negative Emotional Attractor. Hayatımızda her daim sadece negatif veya sadece pozitif duygular odaklı bulunamayız. Denge dediğimiz nokta burada beliriverir. Duygularımızı terazi içerisinde hem negatifi hem de pozitifi bir arada tutarak sağlık bir evrede yaşamış oluruz.
Bireyler pozitif duygusal çekim merkezinin içinde yer alırken bulunulan olaydan memnuniyet içerisinde yer aldığını ifade eden duygular içerisinde bulunduğunu sergiler. Bireyin açık algı sürecinde bilileri kısa süreli kaydı ve kullanım becerisinde artışlar görülür. Bulunduğu anda keyiflenmek, huzur içerisinde bulunmak, ümitli olmak, aşık olmak gibi böylesi pozitif duyguların başlamasına neden olurken pozitif duygusal çekim merkezinde yer almak için başlı başına yeterli çizgiler değildir.
Sınırlar içerisinde değil de kendimizi daha çok rahat, özgür hissedeceğimiz hayaller içerisinde kurgulamak, yaşam boyu sürecinde bizlere ideal yaşam içerisinde barındıracağı analizlerden geçmek, manevi değerlerimizi arttıracak çalışmalar içerisinde yer almak, benlik analizimiz ile bize iyi gelecek, geliştirecek değişimler içerisinde yer almak pozitif duygusal çekimimizi aktif hale getirebilmektedir.
Negatif duygusal çekim merkezine baktığımız zaman korkunun, anksiyetenin, umutsuzluğun, endişenin, kinin, nefret duygusunun yani olumsuz duyguların yoğun olduğu bir çekim merkezidir. Negatif duygusal çekim merkezi beynimizin farklı bir ağ noktasında devreye girmiş olur. Bu ağ “ görev pozitif ağı” olarak adlandırılır. Dikkatin ve mantıksal süreçlerde ortaya çıkması ile beraber probleme çözüm getirebilmemizde ve kararlarımızı verebilmemizde kolaylaştırma etkisi bulunmaktadır.
Bulunduğu durumdan çıkmak isteyen insanların, kişilik ve davranış değişimi isteğinde bulunan kitlenin istediği hayatı betimleme aracılığı ile beraber hayal edebilmesi, bir hedefe ulaşabilmesi ve bunun gibi birçok gelişim noktası için her iki enerji yani pozitif ve negatif duygusal çekim merkezlerinin dengesi içerisinde ihtiyacı vardır. Bir istek ve değişimde psikolojik sağlamlık ve sağlıklı geçiş evresi için denge modeli önemli bir süreçtir. Her ikisinden birinin ağır basması, istenilmeyen olaylara ve sonuçlara neden olabilir. Örnek verecek olursak negatif duygusal çekim merkezimizin açık yüksek şekilde bulunması demek içsel dürtülerimizin tükenmişliğine, kaybetme hissine, depresyon ve karamsarlığa neden olmasıyla birçok olumsuz olaylara da iter.
Diğer bir yandan pozitif çekim merkezimiz çok fazla aktif olduğunda ise yüksek doz oranında hayalperestlik, iyilik ve iyimserlik yönergesinin aşırı olması ile birçok olumsuz olaylara mağdur kalabiliriz. İyimserliğin aktif olması demek bireyin olumsuz bir olayı yaşaması nedeninin düşük olduğuna inancı ile bilişsel bir önyargı oluşturur. Bu durum sonucunda yenilmezlik algısı yaratarak riskli davranışlar içerisinde bulunmasına neden olur. İçerisinde bulunduğu durumlardan rahatsızlık duygusu bulunmadan gamsız olma içerisinde yer alarak kişisel farkındalık gelişimini de bir o kadar engeller. Bunun da bilinci içinde bulunmaz.
Böylelikle hem negatif hem de pozitif duygusal çekim merkezi bireylerin adaptasyon, odak noktaları, sürdürebilirlik, performans arttırıcı biçimde hayat mücadelesinde yaşanılan kötü olaylar ile baş edebilme yetkinliği için önemli ve farzdır. Birinin eksik diğerinin fazla olması dengesi bozarak bireylere daha fazla mağduriyet ve zarar verir. Elbet de durum ve olaylara karşı pozitif düşünce ve davranışlar içerisinde bulunmamız gerekli. Lakin sağlıklı bir evreden geçebilmek ve realist bakış açısı eşliği ile negatif duygusal çekim merkezini de göz ardı etmememiz gerekli. Denge ve ölçü hayatımızın vazgeçilmez bir kuralı olmalıdır.
PSİKOLOG NEZDA ESEN
