KENDİ ÜRETTİĞİ KÖK BOYAYI DERİLERE İŞLİYOR

2011 yılında Kırgızistan’daki iç savaştan dolayı İzmir’e dönen deri ustası Muhittin Vudine, üniversite döneminde kendi kendine öğrendiği deri işleme işiyle telefon, silah, bıçak, çakmak, tablet kılıfı gibi birçok ürünü deri ile kaplıyor. Ürünleri kapladığı deriye kendi ürettiği kök boyayı işleyen Vudine, 38 yıllık tecrübesini insanlara sunuyor.

Gazi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümünde okurken deri işleriyle ilgilenmeye başlayan Vudine, Ankara’da karanfil sokakta tezgâh açtıklarını söyledi. Bu sokakta deriden anahtarlık, çakmak kılıfı, bileklik gibi el işi ürünler sattığını belirten deri ustası, “El işi yeteneğim vardı ama deri ve boya üzerine bilgim yoktu. Malzemelere, deriye, örnek modele ve bilgiye ulaşmak şimdiki gibi kolay değildi” dedi. Vudine şöyle devam etti: “Fethiye Ölüdeniz ’de yerde kilimde tezgâh açtım. Yaptığım ürünler turistler tarafından ilgi görüyordu. O zamanlar çeşitlerim artmıştı. Çanta, maske çeşitleri gibi şeyler çıkarıyordum. Bu işin ekonomik anlamda tadını alınca okul hayatıma son verdim. Daha serbest zamanlı bir yaşamı seçtim. O yüzden bu işlerle ilgilenmeye devam ediyorum. Çizgilerim beni buraya getirdi. İstediğim işi yapmak bana daha iyi geldiği için okulu bıraktım.”

“Eşimizin, dostumuzun elinde veya bir vitrinde cüzdan görünce alıp ona bakıyorduk. O modeli aklımıza yazıp ona göre kalıp çıkarıyorduk” diye vurgulayan Muhittin Vudine, ilk başta sayılı bir şekilde model ürün çıkardığının altını çizdi.

El örgüsü bileklikler yapan kişilerin ürünlerini satın alıp inceleyen Vudine, daha sonra bu işi yapabileceğine karar verdiğini söyledi.

Kataloglar satın alarak onları incelemeye başlayan deri ustası, “Bu dergilerde deri, kuyumculuk işlemeleri, ağaç yontma işleriyle yapılmış ürünler vardı. Oradaki dergilere baktığımda ilerisi ile ilgili düşünceler oluşmaya başladı” dedi. Vudine, “Kataloglarda yer alan bazı ürünler bizon derisiyle yapılmıştı.  Ülkemizde bizon olmadığı için dana, inek, manda derisini kullanmak istedim. İki yıl içinde hangi üründe hangi deriyi kullanırsam daha isabetli olacağını öğrendim” diye konuştu.

“BİTKİLERİ KAYNATARAK KÖK BOYAYA ULAŞTIM”

“İmalat” isminde içerisinde boya yapımından kök boyaya kadar bütün boyaların basit formüllerle tarifi olan bir kitap okuduğunu vurgulayan Vudine, bu kitapta kök boyanın hangi bitkilerden hangi rengi elde edebileceğini araştırdığını aktardı.

Deri ustası, kök boyayı keşfetmesiyle ilgili şunları söyledi: “Doğadaki bitkileri aktardan alıp kaynatarak bunları fırça ile deri üzerinde uygulamaya çalıştım. Maske yaparken kök boyasına koyacağım malzemeyi keşfettim. Bunu denedim ve başarılı oldum. Şimdi kullandığım boya tamamıyla bitkilerden kaynatılan, içerisinde kimyasal olmayan ve doğada bulunan bir iki malzemeyi karıştırarak elde ettiğim kök boyadır. Ayrıca deneme yaparak deriye fırça ve süngerle uygulanışını keşfettim. Aşağı yukarı 29 senedir bu boyayı kullanıyorum. Telefon, tabanca, bıçak, çakmak, tablet kılıfı, çanta çeşitleri gibi aklınıza gelebilecek bütün kılıfları genelde el ile üretiyorum. Evde üretim yapıyorum.”

Kök boya ile ilgili arkadaşıyla yaşadığı bir olaya değinen Vudine şöyle devam etti: “300-500 yıllık parçaları yasal çerçevede bulup çıkartan koleksiyoncu bir arkadaşım var. Elinde çok eski barutluk vardı. Ürünün arkasında kök boya gördüm. Aşağı yukarı 150 yıllık bir malzeme bu. Benim şimdilerde kullandığım boyanın 150 sene öncesine dayanması dikkatimi çekti.”

“YÜZLERCE ÇEŞİT ÜRÜNE KILIF ÜRETİYORUM”

Şu an sabit müşterilerine ve internetten verilen siparişlere göre üretime devam ettiğini belirten Vudine, yüzlerce çeşit ürüne kılıf hazırladığını kaydetti. Son dönemde bıçak ve tabanca kılıflarına rağbet olduğunu aktaran Vudine, “Yaptığım ürünü beğenenler bir daha geliyorlar veya çevresini bana yönlendiriyorlar. Ayrıca kemerlerime de ilgi gösteriliyor. Yaptığım her şeye ihtiyaca göre rağbet var. Yüzde 80 genelde desenler hep farklı farklı oluyor” diye konuştu. Dericilik sektörüne de değinen Muhittin Vudine, sektörün son 10 yılda gerilediğinin altını çizdi.

Vudine, sektörün geride kalmasının sebeplerini şöyle açıkladı: “Bunun temel sebeplerinden birisi her sektörde olduğu gibi insanların işlerini iyi yapmaması, daha fazla ürün çıkartmak, daha fazla satmak ve kazanmak hırsından kaynaklıdır. Sektörde kalite düşmesi var. Kalite düşmesi yaşanınca yıllar önce aldığınız ürünün kalitesi ile şimdi aldığınız ürün arasındaki kaliteyi görebiliyorsunuz. Öte yandan deriyi işlerken şimdilerde işin içine kimyasallar girdi. El işi sektörüne değinecek olursak anlamsız derecede çok fazla sayıda hobici var. Eksik bilgilerle cüzdan, kemer üretiyorlar. Dışarıdan aldığı kimyasal boyalarla üretim yapıyorlar. Bu işi seri bir şekilde yapmaya çalışıp evini geçindirmek isteyen insanlar var.”

İnsanların, ustaların ürettiği ürün ile tecrübesiz kişilerin ürettiği ürünler arasındaki farkı ayırt edemediğini söyleyen Muhittin Vudine, “Gerçek ustanın belirlediği fiyat yüksek çıkınca eleştiri alıyoruz. Böyle olunca sektör darbe yiyor ve gerçek ustalar piyasadan çekilmeye başlıyorlar. İzmir’de bu şekilde çalışan usta olarak 3-5 kişi kaldı” dedi.

Vudine, son olarak şunları sözlerine ekledi: “Bitkilerden kaynatılarak elde edilen kök boyayı deriye fırça ile uygulayan tek insan olabilirim. Bunun formülü ben de saklı. Birkaç boya fabrikasından kök boyanın içeriği ile ilgili teklif geldi. En çok dana derisi tercih ediyorum. Doğumdan dolayı deride oluşabilecek sorunlardan dolayı dişi hayvanların derisini kullanmıyorum. Küçükbaş olarak keçi ve koç kullanıyorum. En iyi deri, dana derisi olan Vaketa’dır. Kötü deri yoktur, işe göre seçilmemiş deri vardır. Bunun haricinde bire bir ya da grup olarak dersler veriyorum. Ders verdiğim öğrenciler sıfır seviyesinden başlayıp uzman olarak yetişiyorlar. 12 hafta sonra tam anlamıyla üretim yapabilecek pozisyona geliyorlar.”

Taner GÜNAY / İZMİR