ANKARA (e-ha) – TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Ticaret Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının 2020 yılı bütçe görüşmeleri başladı.
e-Haber Ajansı (e-ha) editörünün edindiği bilgiye göre; Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı sunumda, yılın ilk 10 ayındaki dış ticaret rakamlarını değerlendirerek, dış ticaret dengesine 29 milyar 118 milyon dolarlık pozitif katkı sağlandığını belirtti.
Ticaret Bakanı Pekcan, net ihracattaki bu olumlu performansın ekonomik büyümeye ciddi bir katkı sağladığını ifade ederek, 2019 yılının ilk yarısında net ihracatın büyümeye katkısının 9,7 puan olduğunu söyledi.
Miktar bazında bakıldığında da ihracatın ilk 8 ayda miktar endeksine göre yüzde 8,5 arttığını anlatan Bakan Pekcan, ihracatın miktar bazında artışın ilerisi için olumlu sinyal verdiğini kaydetti.
Ruhsar Pekcan, ithalatın önemli bir kısmı dolar üzerinden olurken, ihracatın önemli bir kısmının avro üzerinden yapıldığına işaret ederek, “Geçtiğimiz 9 aylık süreçte avro/dolar paritesi geçen seneye göre yüzde 5,9 oranında gerilemenin ihracatımıza da 3,92 milyar dolarlık negatif etkisi olduğunu da görüyoruz.” diye konuştu.
İhracatın ithalatı karşılama oranında yakalanan mevcut iyileşmenin belli ölçüde korunabileceğini vurgulayan Pekcan, bu amaca yönelik olarak yapısal politika adımlarımızla ithalata olan bağımlılığı düşürmeyi ve ileri teknoloji içerikli ihracatı ve üretimi artırmayı hedeflediklerini bildirdi.
Pekcan, Ticaret Bakanlığı olarak ihracatçılara sağladıkları teknik ve mali desteklerle, ticari diplomasi bağlamındaki temaslarıyla, uluslararası hukuk temelinde Türkiye’nin ticari hak ve menfaatlerinin geliştirilmesi yönünde attıkları adımlarla ihracatçının önünü açmak için çalıştıklarını kaydetti.
Bakan Pekcan, çağın gereklerine uygun yenilikçi politikaları takip ederek, dijital ekonomiye geçişe özel önem verdiklerini belirtti.
Bakanlık tarafından dış ticarette öncelikli hedef ülkeler seçtiklerini hatırlatan Pekcan, Kimya, Makine, Otomotiv, Elektrik-Elektronik ve Gıda sektörlerinde dünya ihracatında yüzde 0,76 olan Türkiye’nin payının yüzde 1’e yükseltilmesini hedeflediklerini vurguladı.
Pekcan, ihracata ilk hazırlıktan, pazarlama kabiliyetlerinin geliştirilmesine ve dış pazarda tutunup markalaşmaya kadar, firmaların yetkinlik düzeyine göre farklılaşan özel destek mekanizmalarının mevcut olduğuna değinerek, “Bütçemiz içinde en büyük kalemi oluşturan ihracatta devlet destekleri bağlamında bu yıl ihracatçılarımıza yaklaşık 3 milyar 754 milyon TL destek vermeyi öngörüyoruz.” dedi.
İhracatın hemen her alanıyla ilgili kritik desteklerinin söz konusu olduğunu belirten Pekcan, “Bugüne kadar 11 bin 952 ihracatçımıza hususi damgalı yeşil pasaport temin ettiğimizin de altını çizmek isterim.” ifadesini kullandı.
Ruhsar Pekcan, Türkiye’nin, sağlık hizmetlerinden bilgisayar oyunlarına, müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetlerinden dizi film ihracatına kadar pek çok alanda rekabet gücü yüksek ihracatçı ülke konumunda olduğunu vurgulayarak, “Müteahhitlik firmalarımız 126 farklı ülkede toplamda 9 bin 900 proje ile 392,7 milyar dolarlık fiili proje gerçekleştirmiş bulunmaktadır. ” diye konuştu.
İhracatta devlet desteklerini esnaf-sanatkara açmak için mevzuat çalışmalarını tamamladıklarını anlatan Bakan Pekcan, bazı faaliyet kollarındaki esnafın, özellikle e-ticaret imkanlarından faydalanarak ihracata adım atabilmesi için eğitimleri sürdürdüklerini belirtti.
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, serbest bölgelerin Türkiye’ye katma değerli yatırım çekmede oldukça işlevsel olduğunu söyledi.
Serbest bölgelere ilişkin verileri paylaşan Ticaret Bakan Pekcan, “Ülkemiz genelinde 18 serbest bölgemizde Ekim 2019 itibarıyla toplam ticaret hacmi 16,1 milyar dolara, istihdam 73 bin 922’ye ve buradan yapılan ticaretin içinde ihracatın payı da yüzde 71’e ulaştı.” diye konuştu.
Ruhsar Pekcan, sanayi ürünleri grubunda Türkiye’den yapılan yüksek teknolojili ürün ihracatının payının son 10 yılda yüzde 3,5 seviyesinde gerçekleştiğini aktararak, şunları kaydetti:
“Serbest bölgelerimizden yapılan yüksek teknolojili ürün ihracatının payı yüzde 9’dur. Bu doğrultuda serbest bölgelerimizin bu potansiyelini güçlendirmek amacıyla Yeni Nesil İhtisas Serbest Bölgeleri’ni kuruyoruz. Burada teknoloji odaklı yatırımların ve ihracatın desteklenmesini özendireceğiz. Bu konudaki mevzuat çalışmalarımızı da tamamladık. Hedefimiz bu bölgelerden yapılan yüksek teknolojili ürün ihracatını OECD ortalaması olan yüzde 14’e ulaştırmak.”
Türk Eximbank’ın ihracatçılara sunduğu finansal ürünlere de değinen Pekcan, ihracat kredilerinin yüzde 53’ünü Türk Eximbank’ın tek başına sağladığını aktardı.
Bakan Pekcan, Türk Eximbank’ın finansman desteğini bu yıl 48,4 milyar dolara çıkaracaklarını belirterek, “Eximbank’taki KOBİ oranını artırmayı ve tabana yaymayı, firma sayısını artırmayı hedefliyoruz. Müşteri sayısında 11 bin 897’ye ulaştık, 12 bin 500’e çıkarmayı hedefliyoruz. KOBİ oranı yüzde 73’e ulaştı sayılır, hedefimizi yakaladık. Eximbank’ta sigorta konusunda yeniden yapılandırmaya gidiyoruz. Uluslararası Eximbanklarda olduğu gibi kur riski, akreditif teyit ve politik risk sigortası dahil olmak üzere Eximbank’ın sigorta imkanlarını genişletiyoruz.” diye konuştu.
Pekcan, Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği’nin güncellenmesi konusunun gündemlerinde olduğuna işaret ederek, “Geçen hafta yayımlanan değerlendirme raporunda, Gümrük Birliği’nin güncellenmesinin AB’nin ticaret gündeminin önemli bir önceliği olmaya devam ettiği vurgulandı. Biz de AB Komisyon Başkanın göreve gelmesiyle ikili temaslarımıza yeniden başlayacağız.” diye konuştu.
Brexit sürecini de değerlendiren Pekcan, Birleşik Krallığın Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 2. ülke olduğunu, teknik seviyede görüşmelerin devam ettiğini, iş dünyasının en az oranda etkilenmesine yönelik çalışmaların sürdüğünü ifade etti.
Ticaret Bakanı Pekcan, Türkiye’nin ABD ile 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefi olduğunu hatırlatarak, ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross ile her koşulda iletişimi sürdürdüklerini, sektör bazında derinleştirerek çalışmalarına devam ettiklerini aktardı.
Ticaretteki korumacı politikaların dış ticarete etkisini anlatan Pekcan, “2017’de ihracatımızın 893 milyon dolarlık kısmı ticaret politikası önlemlerine tabi iken, 2018’de bu miktar 7,2 milyar dolara ulaştı.” dedi.
Pekcan, Türkiye’nin ABD ve Fas’a karşı çelik sektöründe Dünya Ticaret Örgütü nezdinde iki dava kazandığını hatırlatarak, iki ülkenin temyize gittiğini, ABD’nin çeliğe açtığı koruma önlemine karşı ise panel sürecinin devam ettiğini aktardı.
Yerli üreticiyi ithalattan kaynaklanan haksız rekabet ve zarara karşı korumak için ticaret politikası önlem ve araçlarını kullandıklarını belirten Pekcan, şöyle devam etti:
“Yerli sanayimizi korumak için uyguladığımız tüm ticaret politikası önlemlerinin kapsadığı ithalat değeri 2018’de 41,6 milyar dolarla toplam ithalatımızın yüzde 18,7’sine tekabül etmektedir. Ayrıca 21 sanayi girdisinde tarife kontenjanı açtık, Türkiye’de üretimi bulunmayan özel nitelikli girdilerle sanayicimize gümrüksüz ithal hakkı sağlayarak 103 milyon dolarlık katkı sağladık.”
Gümrüklerle ilgili Bakanlık faaliyetlerini ve hedeflerini de aktaran Pekcan, Öncüpınar, İpsala, Hamzabeyli, Habur ve Kapıkule Gümrük Kapılarının inşa halinde olduğunu, Gürbulak, Pazarkule ve Türkgözü Gümrük Kapılarında çalışmalarının devam ettiğini söyledi.
Kağıtsız Gümrük vizyonu çerçevesinde, ihracat işlemleriyle ilgili tüm süreçlerinin elektronik ortamda izlenmesini sağlayan İhracatta Dijital Gümrük Uygulamasını devreye aldıklarını belirten Pekcan, ithalat işlemlerinde de kağıtsız ortama geçiş için diğer kamu kurum ve kuruluşlarla çalıştıklarını bildirdi.
Bakan Pekcan, “Bütünleşik Veri Analitiği Projesi” kapsamında risk analizleri çalışmalarındaki etkinliğin artırılması için Veri Madenciliği çalışmasını yürüttüklerine işaret ederek, şöyle konuştu:
“Aralık ayında devreye alınacak bu proje ile gümrüklerdeki riskli işlemlerin daha etkin ve doğru biçimde tespiti sağlanarak, gümrüklerde yapılan risk analizi çalışmalarının etkinliğinin artırılmasını amaçlıyoruz. Bakanlığımızda büyük veri analizlerini, iş analitiğini ve bunları destekleyecek yapay zeka kullanımını ön plana koyan Veri Analitiği Mükemmeliyet Merkezi’ni hayata geçirmek üzere çalışmalara başladık. Bu da kamuda bir ilk ama uzun soluklu bir proje, bunun birinci yarısı 2020 yılı sonunda, ikinci fazı da 2021 sonunda devreye girecek. Bakanlığımızın iç, dış ve gümrükleri ile ilgili bütün verilerine buradan ulaşabileceğiz.
Pekcan, Varış Öncesi Gümrükleme Projesi’ni 2019 yılının Nisan ayında hayata geçirdiklerini vurgulayarak, projenin havayolu taşımacılığına da uygulanması için çalışmaları 2020 yılında tamamlayacaklarını kaydetti.
Savunma Sanayii Başkanlığımız ile koordineli olarak Milli Tarama Sistemi (MİLTAR) Projesi çalışmalarına başladıklarını belirten Pekcan, üretilecek ilk yerli tarama sistemini (X-Ray) 2021 yılı başında kullanıma almayı planladıklarını bildirdi.
Ruhsar Pekcan, 21 kara kapısında Plaka Tanıma Sistemleri kurduklarını belirterek, 2019 sonu itibarıyla 10 Ro-Ro limanında bu sistemlerin kurulumunu tamamlayacaklarını ifade etti.
Pekcan, Yolcu Görüntüleme Sistemi’nin halihazırda, Kapıkule, Sarp, Gürbulak, Esendere Gümrük Kapıları ile İstanbul Havalimanında faaliyette olduğunu, İpsala, Habur, Kapıköy ve Dilucu Gümrük Kapılarına kurulumunu da 2019 yılı sonunda tamamlamış olacaklarını kaydetti.
Bakan Pekcan, kaçakçılıkla mücadele ve iç ticaretteki denetim uygulamalarını ve hedeflerini anlattı.
Bu yıl 31 Ekim itibarıyla 6,5 ton uyuşturucu, 9,2 milyon kaçak sigara, 123 bin 418 kaçak elektronik sigara yakaladıklarını, 16 bin 600 ton kaçak akaryakıt tespit ettiklerini ifade eden Pekcan, kaçakçılıkla mücadeleye kararlılıkla devam ettiklerini belirtti.
Ticaret Bakanı Pekcan, gümrüklerde kalan eşyanın değerlendirilmesi ile ilgili “eihale.gov.tr” internet adresinden erişilebilen sisteme kayıt yaptıran üye sayısının 708 bini aştığına işaret ederek, Ekim 2019 itibarıyla e-ihale yöntemiyle 273 milyon lira tutarında satış gerçekleştirildiğini kaydetti.
İç ticarette de uygulamaya aldıkları kare kodlu çekte sayının 112 milyonu aştığına değinen Pekcan, bunun yanı sıra elektronik bonoyu da sisteme dahil edeceklerini söyledi.
Ruhsar Pekcan, Elektronik Ticaret Bilgi Sistemini (ETBİS) kurma çalışmalarının devam ettiğini belirterek, “İnşallah 2020 yılının ilk çeyreğinde ülkemizdeki e-ticaret resmi verilerini artık açıklayabileceğiz. Ayrıca girişimcilerimizi e-ticarete yönlendirmek amacıyla Elektronik Ticaret Bilgi Platformunu kuruyoruz.” ifadelerini kullandı.
Taşınır Rehin Sicil Sistemi’nde bugüne kadar yaklaşık 27 bin rehin tescil edildiğini anlatan Pekcan, KOBİ alacaklarının elektronik ortamda devredilmesiyle ilgili bir çalışma yürüttüklerini söyledi.
Pekcan, Perakende Bilgi Sistemi’nin (PERBİS) kurulmasına yönelik çalışmalara başladıklarını vurgulayarak, yazılımının 2020 yılının ilk yarısında tamamlanmasını hedeflediklerini bildirdi.
Esnaf ve Sanatkarlar Bilgi Sistemi’nin (ESBİS) çalışmalarının da devam ettiğini anlatan Pekcan, “İnşallah yıl sonu itibarıyla devreye girecek. Hem esnafımız kendi işlemlerini bunun üzerinden yapabilecek hem de tüketicimiz ‘Evde su borusu patladı, nereden bulurum?’ demeyecek. Bu sistem mobil uygulaması ile esnafımıza ulaşabilecek.” diye konuştu.
Pekcan, ürün güvenliği ve denetimine ilişkin faaliyetler hakkında da bilgi vererek, bu yılın 10 ayında 1,7 milyar ithal ürünü doğrudan etkileyecek şekilde denetim yaptıklarını, yaklaşık 7,2 milyon güvensiz/uygunsuz ürünün ithalatına izin vermediklerini, bunları geri gönderdiklerini kaydetti.
Güvensiz Ürün Bilgi Sistemi’ni n(GÜBİS) 750 bin üyesi bulunduğunu belirten Pekcan, “Annelerin en çok kullandığı sitelerden birisi.” dedi.
Pekcan, sebze ve meyvede geri gelen ürünlerle ilgili yeni bir uygulama geliştirdiklerini, 125 bin partiden 2 bin partinin ihracatına izin vermediklerini ifade etti.
Ticaret Bakanı Pekcan, bakanlığın amaç ve faaliyetleri doğrultusunda kullanılmak üzere, 2020 yılı bütçesinin toplam 5 milyar 752 milyon 364 bin lira olduğunu kaydetti.
Rekabet Kurulu Başkanı Birol Küle de komisyonda yaptığı sunumda, ekim sonu itibarıyla 10 soruşturmanın tamamlandığını, 48 soruşturmanın ise devam ettiğini vurguladı.
Birol Küle, “Rekabet Kurulu, ilgili dönemde toplam 264 milyon 421 bin 641 lira idari para cezası uygulamıştır.” dedi.
Rekabet Kurumunun 2020 yılı bütçesinin bu seneye göre yüzde 20 artırıldığını belirten Küle, bütçenin 115 milyon 750 bin lira olarak öngörüldüğünü belirtti.
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, bütçe görüşmelerinin canlı yayınlanarak, vatandaşlar tarafından izlenebilmesini istediklerini, bu taleplerinin “teknolojik altyapı yeterli değil” gerekçesiyle reddedildiğini söyledi.
İYİ Parti Bursa Milletvekili İsmail Tatlıoğlu, canlı yayının bir denetim olduğunu, halkın kendi kaynaklarının nasıl kullanılacağını, vekillerinin ne şekilde tartıştığını görmesinin en uygun yöntem olacağını belirtti.
Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Lütfi Elvan, müzakerelerin sağlıklı şekilde yürütülmesi açısından ne gerekiyorsa yaptıklarını belirterek, milletvekillerinden durumu suiistimal etmemelerini istedi.
CHP Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, Avrupa Birliğinin, Türkiye’nin en fazla ticaret yaptığı yer olduğunu ifade ederek, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’dan, Avrupa Birliği ve gümrüklerle ilgili konulara daha fazla değinmesini istedi.
Son dönemde Türkiye’nin bazı ürünlerinin geri döndüğünü, özellikle Rusya’yla ticarette geri dönen ürünlerin iç piyasada tüketildiğini anlatan Kuşoğlu, “Ne kadar sağlıklıdır bilemiyorum ama ‘Sağlıksızdır.’ diyorsak iç piyasada da tüketilmemesi lazım. İnsanın kafasında soru işaretleri oluşuyor. Özellikle Rusya’yla, kuzey ülkeleriyle olan ticarette gümrüklerde bekleme gibi, ticaretle ilgili epey bir sorun olduğunu biliyoruz.” dedi.
HDP İstanbul Milletvekili Erol Katırcıoğlu, ihracatın yüzde 50’sinin yapıldığı OECD ülkeleriyle ticarette, 2019 yılında yüzde 1,8 oranında daralma yaşandığını kaydetti.
İthalatın daraldığını, ihracatın da çok fazla bir genişlemediğini ifade eden Katırcıoğlu, “Buna rağmen sonuçta dış ticaret açığının giderek iyileştiğine dair argümanlar, hükümet tarafından sıkça dile getiriliyor. Doğrudur fakat dış ticaret açığının daralması veya küçülmesi dediğimiz şey ihracat artarken oluyorsa anlamlı bir cümle olmuyor. Bu durumun ithalatımızın yani üretimin daralıyor olmasından kaynaklanan bir sonuç olduğunu düşünüyorum.” diye konuştu.
İYİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz, bütçe görüşmeleri için Meclise gelen bakanların, bakanlıklarına ilişkin hazırlanan Sayıştay raporlarına değinmediğini belirtti.
Yılmaz, bakanların, sunumlarında Sayıştay raporlarındaki bulgulara ilişkin neler yaptıklarına yer vermesini talep etti.
Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanvekili ve MHP İstanbul Milletvekili İsmail Faruk Aksu, 10 aylık dönemde dış ticaret verilerine bakıldığına, bir önceki yıla göre 52,3 milyar dolar olan dış ticaret açığının 23,2 milyar dolara gerilediğini hatırlattı.
İhracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 73,6’dan yüzde 86,5’e çıktığını belirten Aksu, “Bu durumun içerideki üretimi de olumsuz etkilememesi lazım.” dedi.
Damping ve sübvansiyonlara karşı Türk markasını, Türk üreticisini koruyacak önlemlerin alınması gerektiğini vurgulayan Aksu, şöyle konuştu:
“Şirket kurmanın kolaylaştırılması çalışması yapıldığı ifade edildi. Kuşkusuz bunlar önemli. Bununla beraber kurulan şirketlerin yaşatılması, sürdürülebilir olması da yine katma değer yaratılması bakımından son derece önemli. Türkiye’nin üretiminde dünyada tekel olduğu fındık gibi stratejik tarım ürünlerinin hak ettiği değeri ve pazarı bulması bakımından lisanslı depoculuğunun yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi son derece önemli.”
AK Parti İzmir Milletvekili Yaşar Kırkpınar, bölgede ve dünyada yoğun “vekalet ve ticaret savaşları” yaşandığını anlattı.
Küresel ekonominin, bu durumdan ciddi şekilde etkilendiğini vurgulayan Kırkpınar, “Tehdit ve şantajlara her gün yenisi ekleniyor. Bu süreçte özellikle Cumhuriyet tarihimizde dış ticaretimiz ve ihracatımız açısından rekor üstüne rekor kırdınız. Ticaret Bakanlığımız geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi 2019 yılı boyunca da tacirlerimiz, esnafımız, sanatkarlarımız, kooperatiflerimiz için hızlı, kolay ve güvenli ticaretin sağlanması adına önemli çalışmalar yapmıştır. Ülkemizin 2023 hedeflerine hızlı şekilde ilerlemesine vesile olan bu çalışmaları yürütürken vatandaşlarımızın taleplerine de azami ölçüde değer vermeniz bizleri ayrıca mutlu ediyor.” diye konuştu.
e-Haber Ajansı (e-ha)
